285. Տրված բայերի հրամայական ձևե՛րը կազմիր:
Օրինակ՝
գրել – գրի՛ր – գրեցե՛ք, աղալ – աղա՛ – աղացե՛ք:
Սիրել, կանչել, նկարել, լսել, նստել, կանգնել, զանգել, կապել, փրկել, կապկպել, կոտրատել, կապոտել։
Բ. Խաղալ, սողալ, կարդալ, գնալ, մնալ, գոռալ։
Սիրել-սիրի՝ր-սիրեցեք, կանչել-կանչի՝ր-կանչեցե՝ք, նկարել-նկարի՝ր-նկարեցե՝ք, լսել-լսի՝ր-լսեցե՝ք, նստել-նստի՝ր-նստեցե՝ք, կանգնել-կանգնի՝ր-կանգնեցե՝ք, զանգել-զանգի՝ր-զանգեցեք, կապել-կապի՝ր-կապեցե՝ք, փրկել-փրկի՝ր-փրկեցե՝ք, կապկպել-կապկպի՝ր-կապկպեցե՝ք, կոտրատել-կոտրատի՝ր-կոտրատեցե՝ք, կապոտել-կապոտի՝ր-կապոտեցե՝ք, խաղալ-խաղացի՝ր-խաղացե՝ք, սողալ-սաղացի՝ր-սաղացե՝ք-կարդալ-կարդա՝-կարդացե՝ք, գնալ-գնա՝-գնացե՝ք, մնալ-մնա՝-մնացե՝ք, գոռալ-գոռա՝-գոռացե՝ք:
286. Տրված բայերը հրամայակա՛ն դարձրու և Բ շարքի բայերի հրամայական ձևերով կազմիր նախադասություններ:
Ա. Հեռանալ, գոհանալ, վախենալ, կամենալ, հասնել, թռչել, մեռնել, կորչել, փախչել։
Բ. Ուտել, գալ, տալ, լինել, տեսնել, ելնել:
Հեռանալ-հեռացի՝ր, գոհանալ-գոհացի՝ր, վախենալ-վախեցի՝ր, կամենալ-կամեցի՝ր, հասնել-հասի՝ր, թռչել-թռչի՝ր, մեռնել-մեռի՝ր, կորչել-կորչի՝ր, փախչել-փախչի՝ր, ուտել-կե՝ր, գալ-արի՝, տալ-տու՝ր, լինել-եղի՝ր, տեսնել-տե՝ս, ելնել-ելի՝ր:
1. Արա, հացդ կե՝ր և միացիր ընկերներիդ:
2. Արի՝, մասնակցիր մեր տոնավաճառին:
3. Որ խնդրեմ տու՝ր իմ հեռախոսը:
4. Անտառում պատրաստ եղի՝ր բոլոր դժվարություններին:
5. Տե՝ս, մեր հայաթի ծաղիկները արդեն բացվել են:
6. Ելի՝ր, պետք է գնանք գազանանոց:
287 Հրամայի՛ր և արգելի՛ր (տե՛ս օրինակը): Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:
Օրինակ՝
հավաքել – հավաքեցե՛ք կամ հավաքե՛ք – մի՛ հավաքեք:
Մաքրել – մաքրեցե՛ք – մի՜ մաքրեք:
Գնալ – գնացե՛ք – մի՜ գնաք կամ մի՜ գնացեք:
Հեռանալ – հեռացե՛ք – մի՛ հեռանաք կամ մի՛ հեռացեք:
Վճարել-վճարե՝ք-մի՝ վճարեք:
Հաշվել-հաշվե՝ք-մի հաշվե՝ք
Հանել-հանե՝ք-մի՝ հանեք
Գումարել-գումարե՝ք-մի՝ գումարեք
Գողանալ-գաղացե՝ք-մի՝ գողացե՝ք
Բարձրանալ-բարձրացե՝ք-մի՝ բարձրացեք
Խաղալ-խաղացե՝ք-մի՝ խաղացե՝ք
Խոսել-խոսե՝ք-մի՝ խոսե՝ք
Փորել-փորե՝ք-մի՝ փորեք
Գիտենալ-գիտեցե՝ք-մի՝ գիտեցե՝ք
Մոտենալ-մոտեցե՝ք-մի՝ մոտեցեք:
288. Դպրոցում և տանը գործածվող հրամաններ (հրամայական նախադասություններ) գրի՛ր: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու։
Ժխտական խոնարհում
1. Երեխաներ, բարձր չխոսե՝ք:
2. Առաջադրանքը կատարելուց չսխալվե՝ք:
3. Չաղմկե՝ք, ստուգողներ են եկել դպրոց:
4. Մոտիկից հեռուստացույց չնայե՝ք:
5. Բարձր չխոսե՝ք, երեխան քնած է:
6. Արագ հավագվեք, չուշանա՝ք դասից չուշանա՝ք:
289. Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ։ Ինչի՞ միջոցով արեցիր:
Օրինակ՝
Նա երեկոյան բակում էր: – Նա երեկոյան բակում չէր:
Ձկների բնակարանը ծովն է:-Ձկների բնակարանը ծովը չէ:
Հատուկ նշված տեղով անցավ փողոցը։-Հատուկ նշված տեղով չանցավ փողոցը:
Առանց ջրի կյանք կա:-Առանց ջրի կյանք չկա:
Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր կան:-Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր չկան
Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ աշխատեց Պետերբուրգի
հանրային գրադարանում:-Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ չաշխատեց Պետերբուրգի
հանրային գրադարանում
290. Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ։ Ի՞նչ փոփոխություններ կատարեցիր:
Օրինակ՝
Մարդը թափահարում է դրոշակը։ – Մարդը չի թափահարում՝ դրոշակը։
Խաչմերուկում շարժումը կառավարում է լուսակիրը:-Խաչմերուկում շարժումը չի կառավարում է լուսակիրը:
Այդ լճի ջրերը սառչում են:-Այդ լճի ջրերը չեն սառչում:
Նա իր երգը հորինել է ժողովրդի համար:-Նա իր երգը չի հորինել է ժողովրդի համար:
Շունչը պահած մարդը կարողանում է ջրի տակ մի րոպեից ավելի
դիմանալ:-Շունչը պահած մարդը չի կարողանում ջրի տակ մի րոպեից ավելի
դիմանալ:
Նա հետաքրքրվում էր ամեն ինչով:-Նա չի հետաքրքրվում ամեն ինչով:
Նրա հարցերի թիվը հիմա մեծացել է:-Նրա հարցերի թիվը հիմա չի մեծացել:
Երկու գրքերն իրարից տարբերվում են։-Երկու գրքերն իրարից չեն տարբերվում:
Բայը ցույց է տալիս գործողություն։ Բայի ուղիղ ձևերն ունեն – ել կամ -ալ վերջավորություն (խոսել, խաղալ):
Բայն ունի երեք դեմք` (I, II, III), և երկու թիվ (եզակի, հոգնակի), որոնք արտահայտվում են բայական համապատասխան վերջավորություններով կամ օժանդակ բայի ձևերով (եմ, ես, է, ենք, եք, են, էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին):
Բայը կարող է ցույց տալ ներկայում կատարվող, անցյալում կատարված կամ դեռ չկատարված, կատարվելիք գործողություն։ Ըստ դրա էլ բայն ունի երեք ժամանակ` ներկա (գրում եմ), անցյալ (գրել եմ, գրեցի, գրում էի) և ապառնի (գրելու եմ, գրեմ, կգրեմ, պիտի գրեմ):